| Polacy na Węgrzech |
Strona 3 z 5 Po Odsieczy Wiedeńskiej (1683) część terenów zajmowanych dotąd przez Turków, znalazła się pod rządami Habsburgów. Dopiero po wycofaniu się Turków okazało się, że ogromne połacie kraju, m.in. w rejonie gór Börzsöny, Cserhát, Mátra, Bükk i Zemplén, są całkowicie zniszczone i wyludnione. Władze austriackie rozpoczęły akcję kolonizacyjną, by zasiedlić te tereny oraz stworzyć warunki uprawy leżącej odłogiem ziemi. Wśród licznie przybywających kolonistów, którym oferowano tanią ziemię i większe swobody ekonomiczne, znalazły się nowe rzesze Polaków. Wiele innych przyczyn skłoniło Polaków do szukania nowych siedzib na ziemi węgierskiej jak chociażby powódź w dolinie Orawy w 1716 roku i klęski żywiołowe tamtego okresu. Początek XVIII wieku to dla Węgrów początek walki przeciwko Habsburgom, którzy kilkanaście lat wcześniej wymusili na Węgrach prawo do dziedziczności tronu węgierskiego. W 1703 roku wybucha powstanie pod wodzą Franciszka II Rakoczego. Jego oddziały od początku chętnie zasilali ochotnicy z Polski. Ówczesne Górne Węgry (dziś. płd. Słowacja) były pierwszym i najbliższym schronieniem dla politycznych uciekinierów z Polski. W późniejszym okresie czasu na tle ważnych zmian na ziemiach polskich wielu z Polaków zmuszonych było opuścić kraj i zamieszkać na Węgrzech. W połowie XIX wieku, w czasie Wiosny Ludów, ponownie tysiące Polaków przybyło na Węgry, by walczyć "o wolność waszą i naszą". Wielu z nich wsławiło się w walkach i do dziś są uważani za narodowych bohaterów węgierskich, tak jak gen. Józef Bem. Po upadku powstania wielu z nich pozostało na Węgrzech. Gdy w drugiej połowie stulecia nastąpił rozkwit gospodarczy na Węgrzech, znaleźli tam również pracę kolejni Polacy z biednej Galicji. Początek XX wieku to kolejna fala polskiej emigracji zarobkowej na Węgry. Polacy osiedlali się wokół ośrodków przemysłowych, takich jak Tatabánya, Salgótarján czy Dorog. W tym okresie przybywali na Węgry również emigranci polityczni z poszczególnych zaborów. Kolejny, duży napływ ludności polskiej na Węgry (kilkadziesiąt tysięcy) nastąpił po wybuchu I wojny światowej. Była to głównie ludność cywilna, ale również jeńcy z armii rosyjskiej. Osiedlili się głównie w okolicach Esztergomu oraz na Kőbányi, robotniczej dzielnicy Budapesztu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości kilkadziesiąt tysięcy rodaków wróciło do wolnej ojczyzny. Z tym okresem wiąże się też początek szkolnictwa polskiego. W 1916 roku w trzech budapeszteńskich szkołach dzieci polskich uchodźców mogły się uczyć w ojczystym języku. Jeszcze przed I wojną światową, w 1908 roku przybył do Budapesztu z Archidiecezji Lwowskiej ks. Wincenty Danek, który zorganizował Polakom opiekę duszpasterską, a w 1913 roku zainicjował budowę kościoła w "polskiej" dzielnicy Kőbánya. Wtedy też powstało też Stowarzyszenie Budowy Kościoła. W 1926 r. poświęcono kamień węgielny pod przyszłą świątynię, a rok później kościół przekazano wiernym. W 3 lata później prymas Polski kardynał August Hlond konsekrował tę jedyną do dziś polską świątynię. |
|||||||